Zaktualizowano 23.01.2023

  Lukáš Holásek

  Jakub Mrocek

Gdzie umieścić fotopułapkę w terenie? Praktyczne rady i wskazówki

Jeśli przeczytałeś już nasz przewodnik dotyczący wyboru fotopułapki lub zdecydowałeś się wypróbować jedną z omówionych przez nas fotopułapek, być może zainteresują Cię również wskazówki, jak i gdzie umieścić fotopułapkę w terenie. Nawet drobne szczegóły czasami wpływają na wynik. Musisz tylko odpowiedzieć sobie na pytanie, w jakim celu chcesz wykorzystać fotopułapkę.

Z tego artykułu dowiesz się, jak i gdzie umieścić fotopułapkę podczas obserwacji zwierząt:

• na szlakach zwierząt
• przy źródłach wody
• przy legowiskach i norach

Obserwacja zwierząt

Prawdopodobnie najczęstszym powodem, dla którego wielu z nas decyduje się na zakup fotopułapki, jest chęć dowiedzenia się więcej o tym, co dzieje się w przyrodzie. W lesie wiele rzeczy często jest ukrytych przed naszymi oczami, a fotopułapka pomoże nam je odkryć. Zazwyczaj wybieramy miejsce jej umieszczenia na podstawie znaków pobytu zwierząt. Są to głównie ślady i odchody, ale także pozostałości futra, zdobyczy czy ślady znakowania lub innej czynności. Logicznie rzecz biorąc, znaki pobytu zwierząt są bardziej widoczne tam, gdzie zwierzęta przebywają najczęściej. I właśnie tym miejscom przyjrzymy się bliżej.

Szlaki zwierząt

Reprezentują miejsca, po których zwierzęta poruszają się przy przenosinach pomiędzy miejscem odpoczynku a miejscem, z którego wyruszają za pożywieniem. W zależności od ukształtowania terenu i częstotliwości ich używania, mogą to być niepozorne ścieżki do gotowych „autostrad”, gdzie nawierzchnia jest dosłownie wydeptana.

Szlaki zwierząt reprezentują miejsca, w których prawdopodobieństwo pojawienia się zwierząt jest największe.

Najlepszym miejscem, gdzie można obserwować szlaki zwierząt jest tzw. ekoton - czyli strefa przejściowa dwóch biotopów. Pod tym pojęciem można sobie wyobrazić, np. miejsce, gdzie spotykają się las i łąka.

Ekoton reprezentuje strefę styku dwóch biotopów. W tym przypadku jest to strefa przejściowa między lasem a łąką. To najlepsze miejsce do szukania śladów aktywności zwierząt.

To właśnie w tej strefie styku łatwo jest znaleźć miejsca, gdzie zwierzęta poruszają się najczęściej. Następnie wystarczy śledzić trasę takiego szlaku, wybrać odpowiednie miejsce na fotopułapkę i czekać. Jednak im dalej oddalimy się od ekotonu, tym mniej zauważalny będzie szlak.

Ścieżka w ekotonie wydeptana przez jelenie.

Oprócz ekotonu, szlaki znajdziemy często na obszarach graniowych lub w różnych dolinach o stromym zboczu. Jeśli znalazłeś już ładny szlak i jest to twoim zdaniem odpowiednie miejsce, możesz zwiększyć swoje szanse na sukces, znajdując miejsce, w którym jednocześnie krzyżują się dwa szlaki lub więcej szlaków, tworząc coś w rodzaju leśnego skrzyżowania.

Idealnym miejscem na fotopułapkę jest skrzyżowanie kilku szlaków zwierząt.

Należy również zwrócić uwagę na topografię krajobrazu (kształt i rozmieszczenie elementów krajobrazu oraz rzeźbę terenu), zwierzęta lubią poruszać się w ukryciu i unikać otwartych przestrzeni. W tym celu często wykorzystują roślinność nadbrzeżną, zagajniki lub szpalery drzew. Jeśli znajdziesz miejsce, w którym taki element krajobrazu jest najwęższy, szanse na złapanie czegoś przed fotopułapką są znacznie większe.

Na zdjęciu widać przykład, na którym kilka zagajników spotyka się w jednym punkcie. Strzałki pokazują oczekiwany ruch zwierząt w zagajniku, pomarańczowe kółko wskazuje idealne miejsce na fotopułapkę.

Jeśli zdecydujesz się na wykorzystanie fotopułapki do monitorowania szlaku zwierząt, wskazane jest ustawienie jej równolegle do niego, a nie prostopadle. W ten sposób unikniesz ujęć, gdy zwierzęta będą przechodzić przed kamerą od tyłu. Łatwiej będzie też czujnikowi ruchu fotopułapki zarejestrować aktywność zwierzęcia, zwiększając szanse, że nie przegapisz żadnego ruchu. Jak wskazaliśmy we wstępie, zwierzęta najczęściej przemieszczają się z punktu A do punktu B wzdłuż szlaków, więc są w ruchu i zwykle po prostu przechodzą obok fotopułapki. Nie musisz się więc martwić o ustawienie krótszego interwału między poszczególnymi ujęciami. Z naszego doświadczenia wynika, że ​​optymalna wartość to 15-20 sekund. Fotopułapkę możesz ustawić na tryb foto, w którym klasyczne ustawienie na 3 ujęcia w serii jest idealne, albo na tryb wideo z długością klipu 10 - 30 sekund. Alternatywnie, połączenie obu trybów z dłuższym interwałem od 30 sekund do 1 minuty.

Idealny czas na obserwację szlaków zwierząt to cały rok, ale aktywność może się różnić w zależności od aktualnego źródła pożywienia na danym obszarze lub pory roku.

2. Źródła wody

Woda oznacza życie, nawet w lesie. Zwierzęta doskonale wiedzą, gdzie szukać wody, dlatego takie miejsca są pewniakiem, jeśli chodzi o fotopułapkę. Może to być strumyk lub leśne jeziorko, każde takie miejsce prędzej czy później odwiedzi jakieś zwierzę. 

Miejsca z wodą to niemal gwarantowany sukces, prędzej czy później fotopułapka z pewnością złapie zwierzę.

Nie dotyczy to tylko o ssaków, równie często można zaobserwować ciekawe zachowania ptaków.

Oprócz gaszenia pragnienia zwierzęta szukają również miejsc mokrych, ze względu na tarzanie się w kałużach czy błocie. Takie zachowanie ma na celu stworzenie na skórze i sierści pewnego rodzaju naturalnego środka odstraszającego owady. Jest to również sposób, w jaki zwierzęta ochładzają się w gorące letnie dni.

Mokradła najczęściej można spotkać w leśnych korytach i dolinach u podnóża zboczy, gdzie woda jest wypychana z wyższych partii wzniesienia. Spotkać je można również na brzegach przepływów wodnych lub wód stojących. Szlaki, które opisaliśmy powyżej, prawie zawsze można zauważyć w miejscach, w których ruch zwierząt koncentruje się z powodu wody. W znalezieniu mokradeł pomogą również zabłocone drzewa, o które zwierzęta lubią się ocierać po kąpieli. Zdecydowanie nie umieszczaj na nich fotopułapki. 

Aktywność zwierząt w pobliżu zbiorników wodnych i bagnisk często ujawniają zabłocone drzewa, o które zwierzęta ocierają się po kąpieli. Zdecydowanie nie umieszczaj na nich fotopułapki.

Zalecamy ustawienie fotopułapki w takich miejscach na tryb wideo, z długością filmu od 30 sekund do 1 minuty. Jeśli wydarzeń sprzed fotopułapki nie planujesz łączyć w jeden pełny film, zalecamy wybranie krótszego interwału 1 - 2 minut. Zwierzęta często przebywają w pobliżu wody przez kilkadziesiąt sekund, a nawet minuty. Jeśli natomiast chcesz podzielić się obrazem z innymi w formie filmu, wybierz jak najkrótszy interwał (1 - 10 sek.) i ewentualnie rozważ użycie karty pamięci o większej pojemności. W ten sposób będziesz mógł uchwycić okazjonalne perełki w zachowaniu zwierząt. Ale najpierw zawsze upewnij się, że maksymalna pojemność karty pamięci jest obsługiwana przez Twoją fotopułapkę.

Podobnie jak w przypadku obserwacji szlaków, otoczenie wody jest również wskazane obserwować w ciągu całego roku. Jednak największej aktywności można się spodziewać w miesiącach letnich i jesiennych.

Mała rada przy zakładaniu fotopułapki w pobliżu wody: pomyśl o ewentualnym podniesieniu się poziomu wody, z własnego doświadczenia wiemy, że można zgubić więcej niż jedną fotopułapkę :-)

Na terenach zalewowych należy uwzględnić wahania poziomu wody. W tym przypadku spóźniliśmy się po fotopułapkę, była już pod wodą.

3. Legowiska i nory

Kwestia dotyczy szczególnie miesięcy wiosennych i letnich. Będąc w terenie najczęściej można spotkać nory borsuków i lisów, czasem może to być nawet ich wspólne legowisko, w którym borsuk i lis mieszkają razem. Niestety, coraz częściej może to być również gatunek inwazyjny, jenot azjatycki. Przybył na nasze tereny pod wpływem ludzi z ferm futrzarskich. Mieszkania podziemne najczęściej znajdują się na zboczu w pagórkowatym terenie. Spotykane są też często na obrzeżach zagajników, łąk czy pól. Jednak czasami można je znaleźć na płaskim terenie w środku lasu.

Niezamieszkana lisia nora. Pajęczyny przy wejściu i opadnięte liście wskazują, że obecnie jest nieużywana.

Stosunkowo łatwo jest odróżnić norę borsuka od nory lisa. Borsuki często żyją w grupach rodzinnych, gdzie jeden kompleks nor zamieszkuje jednocześnie kilka borsuków. Najczęściej jest to rodzina z młodymi. Tworzy to rozległe kompleksy podziemnych przejść z wieloma wyjściami, które odsłaniają duże stosy gliny na powierzchni. Możemy tu nawet odkryć otwory wentylacyjne. Takie siedlisko borsuka jest również nazywane „zamkiem borsuczym”. W wydobytej glinie przy norach borsuczych prawie zawsze możemy zaobserwować korytarz wejściowy, w którym możemy dostrzec pozostałości wyściółki. Borsuk albo ją wykopał, albo wręcz przeciwnie, przyniósł. Najczęściej jest to sucha trawa i liście.

Borsucze zamki są często wielopokoleniowe, ale nie muszą być co roku zamieszkiwane przez borsuki. Borsuki często przemieszczają się między kilkoma zamkami, w niektórych zimują, w innych wychowują młode. Zamieszkują również mniejsze, mniej rzucające się w oczy nory z kilkoma wejściami. Przy borsukach często mówi się, że zamieszkana nora musi mieć oczyszczone wejście, co wyraźnie zdradza ich obecność. Nie zawsze tak musi być, o czym wiemy z własnego doświadczenia. Podczas robienia zdjęć nory, której wejście było całkowicie zasłonięte liśćmi, wyjrzał borsuk.

Opadnięte liście na norze niekoniecznie oznaczają, że nie jest ona obecnie zajęta przez borsuka. W tym przypadku borsuk wyszedł z dziury pod skałą, która była całkowicie pokryta liśćmi.

Lisie nory są nieco prostsze w porównaniu z borsuczymi, zwykle mają tylko kilka wejść (2 - 3), czasem nawet jedno. W przeciwieństwie do borsuków, lisy nie mieszkają w nich na stałe, służą im tylko w okresie, kiedy młode się bawią. Trwa to od około kwietnia do czerwca, w zależności od wysokości n.p.m. i lokalnych warunków. W pozostałej części roku lisy od czasu do czasu odwiedzają nory, ale nie przebywają w nich na stałe.

Nieużywana lisia nora pod korzeniami drzewa.

Okres lęgowy to najlepszy czas, kiedy można obserwować życie przy norze za pomocą fotopułapki. Borsuki znane są ze swojej nocnej aktywności, ale w tym czasie szczególnie młode wychodzą przed zachodem słońca sprzątać i bawić się przed norą. Ich rodzice często wychodzą wkrótce po nich. Borsuki nie są szczególnie wrażliwe na zapach śladów ludzkich stóp w pobliżu nory, więc można sobie pozwolić na powieszenie fotopułapki nawet blisko niej. W przeciwieństwie do nich lisy są nieprzewidywalne i często bardzo wrażliwe. Czasami wystarczy przejść obok zajętej przez lisy nory, a lis tego samego wieczoru może przenieść się w inne, bezpieczniejsze miejsce. Dlatego trzeba to przemyśleć i zawsze działać rozważnie, dla lisów ten okres jest już dość trudny i pełen niebezpieczeństw.

Lisy bawiące się przy norze. W okresie lęgowym lis jest bardzo wrażliwy na ludzki zapach i niepokoje w pobliżu nory, dlatego trzeba o tym myśleć i zachowywać się rozważnie.

Podczas obserwacji życia wokół nor zalecamy ustawienie fotopułapki na tryb wideo, z długością nagrywania 1 - 2 minuty. W tym przypadku odpowiednio dobrany interwał zależy również od tego, czy chcesz uchwycić wszystkie wydarzenia przed fotopułapką, czy też potrzebujesz tylko przybliżonego przeglądu aktywności. W pierwszym przypadku możesz wybrać krótki interwał 1 - 10 sekund, w drugim możesz spokojnie wybrać dłuższy, 1 - 3 minuty. Jeśli chcesz uchwycić najlepsze momenty zachowania zwierząt, świetnym pomocnikiem jest funkcja „Smart IR”, która zadba o kontynuację nagrywania wideo nawet po wyczerpaniu ustawionego limitu długości filmu. Z pewnością docenisz tę funkcję zwłaszcza przy legowiskach i norach, znajdziesz ją np. w fotopułapce Browning Spec Ops Elite HP5. Nawet w przypadku śledzenia wydarzeń wokół legowisk wskazane jest użycie w fotopułapce karty pamięci o większej pojemności. Ale najpierw zawsze upewnij się, że maksymalna pojemność karty pamięci jest obsługiwana przez Twoją fotopułapkę.

To były 3 wskazówki, do jakich miejsc w przyrodzie najlepiej się wybrać, jeśli chcesz jak najefektywniej wykorzystać fotopułapkę. Oczywiście miejsc i sytuacji na obserwację wydarzeń w przyrodzie jest o wiele więcej, wystarczy przejść się po lesie z otwartymi oczami i zwracać uwagę na nawet najdrobniejsze szczegóły. Jednym ze sposobów, w jaki jeszcze możesz wykorzystać fotopułapkę, jest szukanie pięknych scen niezależnie od znaków pobytu zwierząt. Często sami stosujemy tę metodę. Sukces zwykle nie przychodzi tak szybko, jak w „gorących” miejscach, o których pisaliśmy powyżej, ale warto czekać. Wcześniej czy później zawsze coś pojawi się przed fotopułapką. Jeśli interesuje Cię również najlepszy sposób zamaskowania fotopułapki lub zabezpieczenia jej przed kradzieżą, przeczytaj nasz kolejny artykuł.